خودرو صنعت صنعت ها

مزیت ما در های تک (Hi-Tech) هوش ایرانی است .

IT و Hi-Tech دو مقوله مهم برای توسعه اقتصادی هر کشور محسوب می شوند. مقامات اقتصادی ارشد کشور از چندی پیش اعلام کرده اند که ایران باید سهم خود را در " تکنولوژی برتر " افزایش دهد. اما آیا زمینه برای چنین امری در ایران فراهم است ؟
رضا اشرف سمنانی قائم مقام معاونت برنامه ریزی ، توسعه و فن آوری وزارت صنایع و معادن معتقد است که زمینه برای ورود به Hi-Tech در ایران فراهم است . وی با خوشبینی می گوید : با 38 سال سابقه پژوهش و کار در صنعت می گویم در تکنولوژی های نوین می توانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم . به او یادآور می شوم که ما هنوز نتوانسته ایم در برخی صنایع متوسط پیشرفت کنیم چگونه می خواهیم در Hi-Tech به قدرت برسیم او می گوید : بدون مزیت نسبی ورود به صنایع متوسط بسیار سخت است اما می توانیم با استفاده از " هوش ایرانی " در Hi-Tech موفق شویم .
آنچه در ادامه می خوانید گفتگو با وی پیرامون تحقیق و توسعه و های تک و IT در ایران است :

س : ما می خواهیم ببینیم که آیا در ایران زمینه های ایجاد و پاگیری این صنعت را داریم یا نه ؟ و آیا شما با سابقه ای که دارید در این زمینه می توانید توضیح بدهید که ما اصلا توان ورود به Hi-Tech و تکنولوژی IT را داریم یا خیر ؟
ج : IT یا Hi-Tech کدام یک ؟

س : در درجه اول بحث Hi-Tech ؟
ج : در زمینه Hi-Tech اگر بخواهیم با عدد و ارقام نگاه بکنیم . یعنی ببینیم سهم Hi-Tech در ارزش افزوده صنعت چه عددی است ، یا نگاه کنیم که صادرات Hi-Tech ما چقدر از کل صادرات را تشکیل می دهد ، باید قبول کرد که عدد خیلی قابل توجهی را نشان نمی دهد .یعنی ما نمی توانیم بگوئیم که تاکنون در این زمینه خیلی شاخص بودیم . اما با توجه استراتژی های تدوین شده قرار است که ما رقابت پذیر باشیم و برای رقابت پذیریمان هم در تعامل جهانی باشیم، این باعث شد که ما سهم وسیعتری به Hi-Tech بدهیم . Hi-Tech دو ویژگی دارد : یک ویژگی اش این است که چون تغییرات در آن خیلی سریع است بنابراین اگر ما در بعضی از رشته های Hi-Tech وارد شویم، میتوانیم جایگاه پیدا کنیم . اما در بعضی از صنایع که medium tec هستند علیرغم اینکه ساده تر به نظر می آیند پیچیدگی هایی دارند و بازارهای خاص خودشان را دارند و سالها این ها در اختیار کلوپهای خاص خود بوده اند ، بنابراین گاهی اوقات به عکس آنچه تصور می شود در صنایع متوسط اینکه ما بتوانیم یک سهم جهانی بالاتر بگیریم سخت تر از این است که در رشته جدیدی وارد شویم .به نظر می رسد در Hi-Tech می توانیم موفقتر باشیم . کره جنوبی را نگاه کنید که در صنعت الکترونیک متمرکز شد و الان میزان صادرات
Hi-Tech آن از آمریکا بالاتر است . بنابراین نسبت به یک کشور جهان سوم در یک دوره صنعتی شدن توانست به سرعت خودش را در زمینه Hi-Tech وارد بکند و صادرات Hi-Tech داشته باشد . هند همینطور، در زمینه نرم افزار به همین جایگاه رسیده است . بنابراین کشورهایی را می بینیم که توانستند این جایگاه را کسب کنند. ما برای اینکه بتوانیم رقابت پذیر باشیم گفتیم که باید تکنولوژی هایی را استفاده کنیم که دو ویژگی داشته باشند: اولا تکنولوژی روز باشند یعنی بازار آینده را نگاه کنیم نه وضع حال را . دوم اینکه اینها باید در رقابت پذیری به گونه ای باشند که بتواند حداکثر ارزش افزوده را ایجاد کنند. Hi-Tech این ویژگی را دارد که به علت اینکه ارزش افزوده بسیار بالایی را تولید می کند بسیار اقتصادی است . بر فرض اگر ما بخواهیم کارخانه بسیار بزرگی را در مقیاس اقتصادی ایجاد کنیم که بتواند توجیه اقتصادی داشته باشد در این مقیاس Hi-Tech ویژگی اش این است که می تواند در مقیاس بسیار کوچکتر ایجاد شود و شاید کمتر از آنها سود ندهد. به همین دلیل استراتژی ما این است که هر چه می توانیم
Hi-Tech را بالا ببریم . با دو هدف :
1 – اولا بستر سازی . یعنی ما برای اینکه بتوانیم در Hi-Tech پیش برویم باید بستر سازی شود. یکی در بالا بردن توان نیروهای انسانی ،مراکز تحقیقاتی مراکز و انتقال تکنولوژی و جونیت ونچرهایی که باید انجام بدهیم .
2 – ثانیا ما بتوانیم صنایع Hi-Tech را مثل صنایع هوافضا ، مثل صنایع خاص الکترونیک که اصلا بر اساس Hi-Tech پایه گذاری شده را دنبال کنیم . استراتژی دوم ما این است که بیائیم از Hi-Tech در صنایع موجود برای بالا بردن ارزش افزوده و بالا بردن کیفیت و رقابت پذیری استفاده کنیم . بنابراین ممکن است ماهیت صنعت ، مثلا صنعت خودرو مدیوم تک ( از نظر تکنولوژی متوسط ) باشد ، اما به میزان وسیع از Hi-Tech در آن استفاده کنیم . این ویژگی به عنوان استراتژی دومی است که الان وزارتخانه دارد دنبال می کند. لذا طرحهای جامعی را دنبال کردیم و مطالعاتی را انجام دادیم . استراتژی هایمان را طوری تدوین می کنیم که چه زمینه هایی از Hi-Tech را باید دنبال کنیم . قطعا زمینه Hi-Tech می باید باشد تا ما بتوانیم آن را تحقق پذیر کنیم . مزیتهای نسبی ما و توان ما باید مرتبط بشود. البته مراکز تحقیق و توسعه ما باید فعال شوند و یا از طریق مشارکتهایی که برای انتقال تکنولوژی انجام می دهیم بعدا بتوانیم این تکنولوژی خودمان بهبود ببخشیم . با این سیاست طرحهای زیادی تهیه و انجام شده و سازمانهایی مانند سازمان گسترش و نوسازی صنایع را ما فعال کردیم . آمدیم برای آموزشهای همه واحدها ( حتی خصوصی ) که در زمینه Hi-Tech فعالیت می کردند هزینه های آموزشی آن ها را تامین کردیم حتی گاهی اوقات تا 100% هزینه را تامین کردیم . ابزار و تجهیزاتی را که در این زمینه ها بوده کمک کردیم تا کامل شود ، به مراکز تحقیقاتی خصوصی و مراکز پژوهشی دانشگاهها کمک کردیم و مراکز تحقیقاتی دولتی را در مقیاس بزرگتر در دست احداث داریم. پروژه های مشترک با دانشگاه در زمینه Hi-Tech داریم و البته با این تعریف که از چرخه دانش تا تجاری سازی را طی کنند. یعنی نه فقط بررسی تحقیقاتی صرف بلکه باید حتما وارد چرخه تجاری سازی هم بشود.

س : آقای مهندس این سئوال پیش می آید که ما در ایران زمینه ی این چیزها را نداریم . بطور مثال دانشگاههای فوق العاده قوی یا مثلا دانشجوهایی که در این رشته تربیت شده باشند. یا فرض کنید زنجیره صنایعی که بتوانند به ما در تولید محصولات Hi-Tech کمک کند را نداریم.
سابقه اش را نداریم . از کشورهایی که اسم بردید ارتباطات بین المللی قوی دارند و ممکن است از یک یا دو کشور مهم در این زمینه کمک بگیرند ، ما آن زمینه را نداریم. در بعضی مسائل ما دچار تحریم هستیم. در همین Hi-Tech که به خصوص به طور ویژه اجازه رشد از یک حدی را به ما نمی دهند این موانع را چگونه می خواهید حل کنید؟
ج : ببینید قبول است که وقتی در تعامل با جهان باشیم به این امر سرعت می بخشیم اما بطور کل ما این توان را داریم . یعنی در بعضی از زمینه های Hi-Tech ما الان نیروهای خیلی خوبی داریم و فعالیتهای پیشرفته در این زمینه در کشور انجام شده اگر چه شاید کمتر به این دستاوردها پرداخته شده ولی ما الان درگیرش هستیم . در بازدیدهایی که کردیم اثرات مثبتی دیدیم، در بعضی از زمینه های Hi-Tech کاملا موفقیت حاصل شده . منتهی وقتی که ما می خواهیم به فاز صنعتی شدن برویم ، ممکن است با یکسری محدودیتهایی مواجه بشویم. محدودیتهای بعضا تجهیزاتی و حتی بعضا محدودیتهای در نرم افزار هم ممکن است داشته باشیم که باید سعی کنیم که در این زمینه ها این را بدست بیاوریم . این محدودیتها البته به آن میزانی نیست که گفته می شود چون تازه این فرآیند آغاز شده است . آمدیم مثلا به سازمان گسترش ماموریت ایجاد صنایع Hi-Tech را دادیم و چند شرکت تخصصی را ایجاد کردیم مثلا در زمینه مواد پیشرفته یک شرکت، در زمینه الکترونیک و میکرو الکترونیک یک شرکت ، در زمینه بیوتکنولوژی یک شرکت .این شرکتها می آیند با کسانی که دارای دانش فنی هستند ، یا جائی که دانش فنی دارد مشارکت کنند درتامین سرمایه، که این تکنولوژی ها توسعه بیابد . الان طرحهای بسیار زیادی در دست مطالعه است خیلی از طرحها در دست اجراست و من فکر می کنم ما در سال جاری شاهد بهره برداری از بعضی از این صنایع Hi-Tech مان خواهیم بود.

س : شما معتقدید که ما می توانیم محصولات این شرکت ها را به زودی ببینیم ؟
ج : بله مثلا ما در هواپیمای دو نفره طرحهایی داریم که به مبتکرین وام می دهیم . وامهایی ارزان قیمت ، الان هواپیمای دو نفره ساخته شده و پرواز کرده و از کشورهای خارجی آمدند و این دانش فنی را دارند و از ایران به صورت مشارکت می خرند. یعنی نه تنها در اینجا نمونه صنعتی ساخته و پرواز کرده را ، بلکه آمادگی این را دارند که مشارکت کنیم تا بتوانیم در ساختنش با کشورهای معتبر اروپایی مذاکره کنیم .
س : در مورد میکرو الکترونیک که شما می فرمائید، میکرو الکترونیک پیچیدگیهای فوق العاده دارد . الکترونیک یک چیز پیشرفته است ولی میکرو الکترونیک فوق العاده پیشرفته تر است . حتی مثلا در دنیا در صنایع نظامی کشورهایی که می توانند وارد بحث الکترونیک شوند خیلی محدودند. اما شما امیدوارید که ما بتوانیم یک روزی در میکرو الکترونیک در دنیا حرف مهمی بزنیم.
ج : قطعا می توانیم ، البته نه اینکه ما در تمام ابعاد Hi-Tech و در تمام زمینه ها و رشته ها بتوانیم، که هیچ کشوری نمی تواند چنین کاری را بکند. ولی ما استراتژی هایمان این است که رشته هایی را انتخاب کردیم از Hi-Tech که امکان پذیری و جهانی بودنش را هم دیدیم . مثلا فرض کنید در همین بحثهای الکترونیک بعضی جاها ما نرم افزار را جلو انداختیم . یعنی در سخت افزار فرض کنید بعضی از قطعات لزومی ندارد ما اصلا تولید کنیم . در دنیا هست و قرار نیست ما تکرار بکنیم. ما باید از این جریان جهانی استفاده بکنیم و بخش خصوصی با مشارکت خارجی این کار را کرده وبزودی شاهد افتتاح این مجموعه ها خواهیم بود. در IT ما طرحی را داریم که این الگوی اش نوعی به اصطلاح کامپیوتر خیلی ویژه است و خاص ایران است و اولین بار در ایران ساخته شده و در چند ماه آینده وارد عرصه صنعتی می شود. الان نمونه اش در همین نمایشگاهی که چند روز قبل برگزار شد ارائه گردید و نرم افزار و سخت افزار آن کاملا پیشرفته است یعنی یک چیزی در مقیاس جهانی .

س : چرا به قول شما اینها تا حالا بازتابی نداشته است ؟
ج : بازتاب کم بوده چون هنوز اینها آدمهایی هستند که یک گوشه ای نشستند و دارند کار و فعالیت می کنند و ابعاد تبلیغاتی ندارند و اعمال بازرگانی را دنبال نمی کنند. معمولا ویژگی آدمهایی که در کار Hi-Tech هستند این جوری است و بنابراین شاید کمتر به چشم بیاید .

س : چیزی را که ما قادر به تشخیص آن نیستیم ( به عنوان بیننده )‌این است که این سخت افزارها مونتاژ شده در ایران است یا نه؟ چون ما در تولید کامپیوتر، مثلا مونیتورش کماکان می بینیم فقط مونتاژ کار هستیم . حالا در این مواردی که شما می فرمائید باید ببینیم که آیا به ساخت کامل رسیدیم ؟
ج : دلیل ندارد که IC اش را خودمان تولید کنیم . هیچ جای دنیا این کار را نمی کنند. آمریکا هم اینکار را نمی کند. شرکت اپل هم می رود از تایوان قطعاتش را می آورد. خب ما هم همین کار را می کنیم . چون اقتصادی نیست. نه اینکه امکان پذیر نباشد، خیر. تکنولوژی باید با اقتصاد جواب بدهد. اگر کشورهای خاصی یک قطعه خاصی دارند تولید می کنند که عمده کامپیوتر سازهای دنیا هم از آن دارند استفاده می کنند دلیلی ندارد که آن قطعه به خصوص را ما خود تولید کنیم. اما چیدمان این قطعات با هم ونرم افزار و چگونگی سری کردن این ها خودش یک دانش فنی می خواهد و این کار دارد انجام می شود. یعنی این دستگاه و این چیدمان که دارد حاصل می شود ، این اولین بار است که حاصل می شود و این کپی و مونتاژ نیست. چون مشابه ندارد. این تفاوتهایی است که وجود دارد حتی در میکرو الکترونیک . در زمینه های خیلی پیشرفته مثل نانو تکنولوژی ، الان خود وزارتخانه چندین طرح دارد. نانو تکنولوژی که دیگر پیشرفته ترین تکنولوژی است . البته در مقیاس صنعتی هنوز در دنیا هم صنعتی نشده، اما ما این زمینه را در کشور انتخاب کردیم و وزارت صنایع فعالیت زیادی کرده و خوشبختانه در کشور هم خود آقای رئیس جمهور یک ستاد ویژه برای این امر تشکیل داده ، ما آموزشها را امروز شروع کردیم و با دانشگاه صنایع و معادن و دانشگاه تربیت مدرس برای دوره کارشناسی ارشد با هم قرارداد بستیم ، تفاهم نامه امضا کردیم که بیائیم متخصص نانو را در سطح فوق لیسانس تربیت کنیم .بنابراین ما داریم از یک طرف زیر ساختهایش را آماده می کنیم یا مراکز تحقیقاتی مان را به جای اینکه مراکز زیادی ایجاد کنیم با هم نشستیم یک شبکه را تعریف کردیم که مجموعه شبکه ها را با همدیگر کار کنیم .

س : آقای مهندس یکی از چیزهایی که در این قضیه خیلی مهم است جذب نیروی انسانی است. در حقیقت در این مبحث شاید نیروی انسانی حرف اول و آخر را می زند. این شاید مثل چیزهای دیگری نباشد که یک ماشین صنعتی 20 تنی را لازم باشد بیاورید یا فرض کنید چند هزار تن مواد اولیه لازم باشد. اینجا فقط مغز است که حرف اول و آخر را می زند. به خصوص که Hi-Tech بخش اصلی اش نرم افزار است . فکر می کنید که ما با توجه به مسائل و مشکلاتی که در کشور داریم آیا می توانیم جذب کننده آدمهای تحصیلکرده در این بخش باشیم و یا حتی اگر داریم خودمان اینها را تربیت می کنیم و به وجودشان آوریم و شکلشان دهیم . و آیا می توانیم اینها را نگه داریم ؟ چون تجربه ثابت کرده که همیشه کشورهای قویتر در این زمینه مغزها را جذب می کنند؟
ج : ببینید به طور طبیعی محقق ها را نمی شود که ما وادار کنیم یک جا بیایند . محقق یک جریان جهانی را طی می کند ، هر جائی که بیشترین پتانسیل باشد میل به آنجا پیدا می کند. این فقط بحث ایران نیست ، شما الان ببینید از خود کانادا مهاجرت زیادی به سمت آمریکاست . یا از همه دنیا به آن سمت است . برای اینکه بستر سازی قویتری را ایجاد کرده و طبیعی است که محققها جذب بشود . اما اگر ما بیائیم نه در آن مقیاس بلکه به نسبت امکاناتمان بستر سازی انجام بدهیم که محقق بتواند از این امکان استفاده بکند جذب اینجا سریعتر جواب می گیرد . ما دیدیم که دومین توربین بادی در ایران ساخته شده یا همین هواپیما یا قطعات و تجهیزات خیلی ویژه و مواد پیشرفته در اینجا انجام شده که بسیار بسیار چیزهای شاخصی می باشند تعجب برانگیز هستند. پس این استعداد وجود دارد ما الان کاری که داریم انجام می دهیم به عنوان بستر سازی آن است که آمدیم در کنار تهران شهرک پردیس و با دفتر همکاریهای فرهنگی ریاست جمهوری یک واحدهای کوچک آماده کردیم که اینگونه محققین با یک شرایط خیلی مناسب بروند آنجا فعالیتشان را انجام بدهند. اینها واحدهای کوچکی است اما از نظر صنعتی بزرگ هستند وHi-Tech هستند یعنی اینها می روند در لابراتورشان تولیدات نیمه صنعتی شان را انجام می دهند . خب من فکر می کنم که یک مجموعه که در یک جا جمع شده و آن مسائلی که محقق با آن مواجه است خب یکی اینکه محقق درآمدش کم است . معاش اش کم است ،که این از مسائل عمومی کشورمان است که اتفاقا ما در همین هفته در ریاست جمهوری جلسه ای داریم مجددا این بحث را مطرح می کنیم که چه مشکلاتی هست . یواش یواش اینها باید حل شود گام به گام این بستر سازیها می شود. یعنی اگر شما تجهیزات را و محل تحقیق و ... را بهش دادید حتما کار انجام می شود ، چون خوشبختانه سود یا ارزش افزوده ای که از این محصولات Hi-Tech حاصل می شود بالاست ، لذا من فکر میکنم که میلشان هم از نظر اقتصادی کاملا افزایش پیدا بکند.

س : ببخشید حالا یک بحث پیش می آید که شما فرمودید که ما نباید در این زمینه کند عمل کنیم و باید سریع عمل کنیم . ما الان در بحث Hi-Tech و IT چند سال است که داریم صحبت می کنیم و هنوز اثر عملی و سهم قابل توجهی در تولید ناخالص ملی ندیدیم. همانطور هم که خودتان فرمودید شما فکر می کنید اثر وجودی این بحثها را ما کی بتوانیم ببینیم ؟
ج : ببینید من فکر می کنم که اصولا یک وقت با یکسری پروژه های بی هدفی انسان یک فعالیتی را شروع می کند اثر نه اینکه ندارد، اثر دارد اما اثر تعیین کننده ندارد، یک موقع ما بر پایه استراتژی یک کاری را دنبال می کنیم که کاری که بر پایه استراتژی و برنامه و با هدف مشخصی دنبال می شود اینکار در ابتدا سنگین است و مسلما نمی توانیم بگوئیم اثر وجودی اش یکساله خودش را نشان می دهد. اما بستری است که وقتی که جریان برقرار می شود خیلی تند اثر بخش است . من می توانم بگویم عمده کارهایی که صورت می گیرد درست است که تعدادی از پروژه های ما در زمینه های مختلف از بیوتکنولوژی ، مواد پیشرفته ، الکترونیکی ، و میکرو الکترونیک همه به بهره برداری می رسند حتی هوا فضا هم رسیده و در ساخت تجهیزات هم انجام شده ، اما من فکر می کنم در سالهای بعد که ما فضا داریم و محل داریم و الان شهرک دیگری را در دست احداث داریم که ویژه صنایع Hi-Tech است اگر در اختیار بگذاریم که آن مسائلی را که معمولا یک محقق نمی داند قطعا پیشرفت می کنیم .چون فرضا یک سرمایه گذاری صنعتی بزرگ بالاخره چون بزرگ است می رود هزینه می کند و از شهرک ها می خواهد و یک کارهایی انجام می دهند اما اینگونه کارها محققینش این چیزها را نمی دانند . بنابراین هدف ما این است که اینکارها را به حداقل برسانیم . یعنی درگیری مقرراتی و قوانین به حداقل برسد یعنی مدیریت کاری دستگاهها عهده دار بشوند. این تا حالا جواب خوبی داده است یعنی شما اگر چند تا از مراکز Hi-Tech را که در دو سه هفته قبل با آقای جهانگیری رفتیم بازدید کردیم ، دیدیم نیروهایی حدود 200 تا محقق ایرانی جوان ، دارای درجه دکترا و فوق لیسانس و لیسانس که شاید از این 200 پرسنل ، بالای 70% لیسانس به بالا هستند کاملا فعال بودند و
می بینیم چه اثرات کاری خوبی را ارائه می دهند . خوشبختانه چند تا نیروی جوان می توانند اینکار را انجام بدهند و هیچ نیازی به فضای بزرگ ندارند.بزودی یک نمایشگاهی در تبریز بر پا خواهد شد و بعد از این ، نمایشگاه وسیع تری در تهران در سال آینده خواهیم داشت ،کل مجموعه Hi-Tech ها در ایران پیشرفتهای خود را به نمایش می گذارند . عرض کردم مزیت ما این است که ایران پر از افراد باهوش است . وقتی که ما می بینیم که فارغ التحصیل ما می رود در یک مرکز تحقیقاتی جهانی و ..... در یک دانشگاه معروف جهانی اکثرا در رتبه های بالا موفقیت نشان می دهند بنابراین نشان می دهد که در هوش و استعداد ایران هیچ تردیدی نیست .

س : آقای مهندس حالا بحث استراتژی که پیش می آید از این بحث مهم تا حدودی فاصله می گیریم. ما در وزارت صنایع و معادن استراتژی توسعه صنعتی تدوین کردیم ، اما مدتی در این مورد ما خبری نداشتیم که بعد از تدوین استراتژی ادامه این داستان به کجا انجامید، تا اینکه مدتی قبل تنها اعلام کردید ما طرحهای زیر مجموعه این استراتژی را تدوین کردیم ( اگر اشتباه نکنم 11 طرح استراتژی ) به عنوان زیر بخش استراتژی مادر انتخاب شده که اگر ممکن است توضیح دهید این استراتژی ها چیست و مال کدام بخش هاست ؟
ج : ببینید اصولا بخش صنایع استراتژی نداشت . ما در بخش فلزات قبلا طرحهای جامع داشتیم . در سالهای قبل ، که خیلی شبیه بود به استراتژی ، یعنی آنجا وضعیت مشخصتری داشت .اما در خصوص صنعت متاسفانه چنین چیزی را نداشتیم که برای اولین بار تدوین استراتژی شده است . در بخش اول که بحث عمومی بود ، بیشتر بستر سازی را دنبال می کند که بیائیم موانع و مشکلاتی را که در درون بخش صنعت نیست اما جلوی توسعه بخش صنعت را گرفته مطرح بشود، قوانین مختلف ، محیط سازی فرهنگی ، محیط سازی سیاسی ، محیط سازی اقتصادی ، عوامل موثر در توسعه ؛ تگناهای این را اکثرا هم بیرون بخش بوده ، مثلا نرخ ارز و اثرش در صادرات ما اصلا بهش توجه نکردیم . وقتی نرخ ارز به طور اداری تدوین می شود چه اثری دارد . در اینجا فصل قوانین ، تامین اجتماعی ، قانون تجارت ، قوانینی که موثر بودند در آنجا مورد بررسی قرار گرفتند که ما بیائیم بستر عمومی توسعه را فراهم بکنیم یعنی یک استراتژی ، و قبول کردیم ما رقابت پذیر باشیم با شاخصهای جهانی و تاکید بیشتر بکنیم در توسعه که بخشهای مردمی و خصوصی فعال باشند . اینهم استراتژی انتخابی ما بود یعنی نرفتیم دنبال جایگزینی واردات ، نرفتیم دنبال حمایت از تولید ، نرفتیم دنبال حمایت از مصرف کننده و رفاه جامعه را هدف گیری کردیم . حتی محدود به صنعت هم نمی شود . بخش های دیگر هم می توانند از این بهره مند بشوند. اما بلافاصله و موازی با این آمدیم رشته هایی از صنعت را که در صنعت بیشتر اثر گذار هستند حدود 35-30 شاخص را تعریف کردیم و آمدیم با این شاخصها حدود 12 رشته صنعتی را انتخاب کردیم که اینها بیشتر اثر گذار هستند ، حتی به دلایلی به شاخصها رسیدیم . یعنی منع کننده توسعه بقیه رشته ها نیست . اما در برآوردی که به آن رسیدیم اینها سریعتر اثر می گذارند. اینها در مرحله اول انتخاب شدند و برای اینها نه تنها تدوین استراتژی در رشته صنعت بعمل آمد بلکه سیاستهای کلان و سیاستهای اجرائی مهم در آنجا بیان شد الان گفته می شود یعنی یک فاز هم ما عمیقتر وارد شدیم. مثلا ما در رشته های صنایع خودرو ، صنایع خانگی ، صنایع دریایی همین چند روز قبل صنایع نساجی که اینها دیگر تمام شده است .

س : یعنی استراتژی اینها تدوین شده ؟
ج : بله نه تنها استراتژی تدوین شده بلکه سیاستهای کلان و سیاستهای اجرائی اش تدوین شده و الان هم ما تقریبا مطالعاتمان عمدتا تمام شده یعنی در بقیه رشته ها هم عمده مطالعه ها تمام شده است .

س : در چند رشته الان به اتمام رسیده است ؟
ج : تقریبا در تمام این رشته ها که عرض کردم.

س : یعنی در صنایع و معادن تمام بخشهای صنعتی مان دارای استراتژی مشخص است .
ج : ببینید در مورد بعضی از این رشته ها چون طرح جامعی قبلا مثل فلزات اساسی وجود داشته که ما اینها را مهم می گوئیم انجام شده است . اما وقتی در خلاصه می رویم یک بازنگری در نتایج قبلی می کنیم . اما در 8 رشته مان که مطالعات از ابتدا شروع شده همه انجام شده ،‌ الان تقریبا تنها رشته ای که استراتژی آن تدوین نشده مهندس پتروشیمی است که یک ماه دیگر مطالعاتش تمام می شود. در صنایع ماشین سازی تا دو هفته دیگر انجام می شود. یعنی آن چند تایی هم که در 8 تایی مطالعات اصلی مان بود مطالعاتش 90% انجام شده است . منتهی شما یک فرآیندی راطی می کنید در مطالعات که مهم است . شاید زمان برد و به نظر می آید که مهم است . این فرآیند چیست ؟ ما آمدیم مورد مشابه خارجی را مطالعه کرده و اینکه تکنولوژی در دنیا به کجا می رود. بازارهای هدف کجا هستند بازارهای رقیب کجا هستند .اصلا بازار در آن رشته آینده اش به کجا دارد می رود . تغییرات تکنولوژی به چه سمت و سویی است ، آمدیم در داخل از انجمنها یی که جنبه علمی داشته باشند یعنی خبرگان صنعت هم باشند آمدیم مشاورانی که بیشتر تجربه داشتند انتخاب کردیم ، مطالعات یک گروه دانشگاهی را گرفتیم از پلی تکنیک و در مقطعی از دانشگاه شریف که اینها نظر خواهی کردند از کسانیکه صاحب نظر هستند . گروهی در وزارتخانه برای اینکه با هم همخوانی داشته باشند خود وزارتخانه و گروه مدیریت استراتژی الان دو سال است که فعال هستند. اینها تلفیق کردند با هم و با بحثهایی که چندین گروه خارجی و داخلی ، بخش تولید ، آنهایی که کارخانه داشتند نظریه آنها را هم گرفته و تلفیق شد به عنوان پیش نویس صنعت . ما این را فرستادیم برای صاحبنظران 40 تا 50 نفر در کشور و انجمنهای مرتبط با بخش خصوصی و مرتبط بخش علمی و مرتبط با صاحبنظران ، تقریبا آنهایی که در این رشته در کشور مطرح بودند برای اینها ارسال شد که مطالعه بکنند بعد دعوت شدند آمدند در یک جلساتی مثلا مانند جلسه نساجی ( شاید 6 ساعت پیوسته ادامه داشت ) خیلی استقبال شد و اینجا نظرات این جمع هم که در حضور همدیگر بودند سند شد. پیش نویسش اگر نکات اصلاحی داشتند که جمع قبول می کرد پذیرفتیم اصلاح کردیم . حالا آن سند است که ما داریم علاوه بر این چند رشته ای که عرض کردم انجام شد به زودی در ده روز آینده صنایع غذایی را خواهیم داشت ، صنایع ماشین سازی را خواهیم داشت ، صنایع شیمیایی و صنایع پتروشیمی .

س : آقای اشرف ، قرار است که بعد از این ، این استراتژیها در دستور کار اداره کل ها و مجموعه های وزارتخانه قرار بگیرد ؟ خب این نگرانی پیش می آید که این طرح مثلا توسط مدیریت های بعدی مورد تائید واقع می شود و مجموعه مطالعات از بین نمی رود؟ چون کافی است که فقط در نگرش مدیر آینده به قضایا با بینش فعلی یک مقدار تفاوت وجود داشته باشد ، یعنی کسی که در راس وزارتخانه یا در راس دولت و یا در راس تیم اقتصادی دولت قرار می گیرد نگاهش با شما متفاوت باشد؟
ج : ببیند من خودم کارشناس هستم و 38 سال سابقه در کار برنامه ریزی و طرح دارم . قاطعانه می گویم مثلا همین استراتژی فولاد را شما ملاحظه فرمودید که سال 71 تدوین شد هنوز این معتبر است هنوز هم تمام برنامه های فولاد ما همان است . اگر یک جاهایی از این تخطی شده حتما ما شکست خورده ایم برای اینکه ، اینکار کاری است عملی و صنعتی . بنابراین سلیقه اصلا به کار نرفته . ما هم در بعد خارجی و هم در بعد داخلی بدون هیچ گونه نظر خاصی رفتیم به تولید کننده گفتیم چه می گویی ؟ البته بعضا استراتژی ما در تضاد با منافع بنگاهی قرار می گیرد باید هم همینجور باشد، برای اینکه بخش صنعت و معدن این استراتژی را می دهد برای اینکه ما داریم کلان آینده کشور را نگاه می کنیم وکل توسعه بخش را نگاه می کنیم. ما مطالعات جهانی را داریم . مطالعات داخلی راداریم . بهترین مشاورها و متخصصین جمع شدند و 50 تا متخصص خبره هم آمدند آن را چاپ کردند خیلی هم تغییرش ندادند خب نشان دهنده قدرت و وسعتش است . بنابراین هر کسی خلاف جریان بخواهد شنا کند اصلا نمی تواند. این مطالعات آنقدر منطقش قوی و صحیح است که قطعا پیاده می شود اما ما یک کار دیگر هم کردیم. ما تمام مدیران کل مان را که مسئولیت فاز بعدی این کار به عهده دارند در تمام جلسات شرکت دادیم. مثلا در رشته صنعت نساجی . این مسائل به دفتر آموزش ابلاغ شده که الان برنامه ریزی آن در حال انجام است ،اینکه چه رشته ای از پژوهشها را ما دنبال کردیم .گفتیم در صنایع مصرفی پردوام مثل خودرو ، صنایع دریایی حمل و نقل ، الکترونیک ، صنایع خانگی ، اینجا انتقال تکنولوژی خیلی مهم است . اما در صنایع واسطه ای ما که مزیت نسبی کشور است مثل پتروشیمی ، صنایع معدنی ،معادن فقط انتقال تکنولوژی نیست .
با تشکر از وقتی که در اختیار ما گذاشتید.