تاریخچه مزدا 323 :
اگر مطلب " ناگفته ها درباره رونیز " و یا " خودروهای مشابه با مارکها و مدلهای مختلف " را خوانده باشید ، حتما می دانید که داشتن چند نام مختلف برای یک خودرو در کشورها و یا قاره های مختلف امری چندان عجیب نیست . همانطور که در فهرست نام اتومبیل های کارخانه نیسان در مطلب " ناگفته ها درباره رونیز " دیدید ، داشتن 4 یا 5 نام برای خودروهای این کارخانه امری طبیعی است اما رکورددار دارا بودن نامهای مختلف در نقاط مختلف جهان ، همین مزدا 323 خودمان است ، شاید باور نکنید ، اما مدلی که در کشورمان با نام 323GLX شناخته می شود در کل ، حدود 17 نام مختلف را داراست 
.
این خودرو در عین حال یکی از کهن ترین سری خودروهای ژاپنی محسوب می شود ، چرا که حدود 40 سال از تولید اولین نسل 323 در ژاپن می گذرد . این خودرو که از ابتدای تولید در سال 1964 تا کنون در ژاپن با نام Familia شناخته می شود ، تا سال 1977 تنها با همین نام شناخته می شد ، اما از آن سال به بعد مدل صادراتی این خودرو ، نام GLC که مخفف Great Little Car است ، به خود گرفت . این روند تا سال 1985 ( سال پایان تولید نسل پنجم ) ادامه یافت و این خودرو در ژاپن و چند کشور آسیایی دیگر با نام Familia و در دیگر نقاط دنیا با نام GLC شناخته می شد . اولین مدل Familia را در زیر می بینید ( نسل اول - 1964 ).
اما با آغاز تولید نسل ششم این خودرو در سال 1985 نام 323 جایگزین GLC گردید و همچنین با خرید قسمت عمده ای از سهام مزدا توسط کارخانه فورد ، خودرویی از این سری با نام Mercory Tracer با همان اتاق Familia توسط کارخانه فورد آفریقای جنوبی عرضه شد . همین تعدد نامها باعث بروز مشکلاتی برای خرید و فروش و عرضه قطعات یدکی این خودروها شد ? چرا که نام این سری در همه جا یکسان نبود و همگان هم از وجود نامهای دیگر این خودرو در کشورهای دیگر اطلاع نداشتند ، پس کارخانه مزدا که پیش بینی افزایش تعداد نامهای این خودرو در نسل های بعدی را نیز می کرد ، تصمیم گرفت تا با اختصاص کدهای 2 حرفی نامی مشترک برای هر یک از نسل های سری 323 اختصاص دهد و این کد گذاری با کد BF برای نسل ششم ( 1985-1990 ) آغاز شد . از سال 1990 و با شروع تولید نسل هفتم بود که تعداد نامهای این خودرو افزایش یافت و این خودرو که در مدلهای 4 درب سدان و 3 درب هاچ بک تولید می شد ، در نقاط مختلف با نامهای زیر عرضه می شد:
- 4 درب سدان : Protege ( آمریکای شمالی ) ، Familia ( ژاپن و چند کشور آسیایی ) ، 323 ( اروپا ، سایر کشورهای آسیایی ، اقیانوسیه و آمریکای لاتین ) ، Haima CA 7130 ( چین ) و Mercury Tracer ( آفریقای جنوبی ) .
- 3 درب هاچ بک : 323 ( در تمام نقاط جهان ) .
تصویری از نسل هفتم ( 95-90 ) را در زیر می بینید .
کد نسل هفتم ، BG نام گرفت و این خودرو با موتورهای ،
B8 ) SOHC 1.8l ) همچنین BP ) DOHC 1.8l ) و B6 ) DOHC 1.6l ) عرضه گردید .این سری با مقبولیت خاصی به خصوص در آمریکای شمالی روبرو شد و تولیدش تا سال 1995 ادامه یافت تا اینکه در این سال جای خود را به نسل هشتم با کد BH داد و این مدل ، همان مدلی است که در کشورمان با نام 323F شناخته می شود . موتورهای بکار رفته در این سری نیز ،
Z5 ) DOHC 1.5l ) همچنین BP ) DOHC 1.8l ) و B6 ) DOHC 1.6l ) می باشد . اما در مدل موجود در ایران از موتور مدل B6 که از موتورهای نسل قبلی مزدا ( نسل هفتم BG سالهای 94-90) می باشد و در دیگر نقاط دنیا کمتر بر روی نسل هشتم نصب شده و تنها برای دو مدل AWD برای مدت محدودی بکار برده شد ، استفاده شده است .
لیست نامهای مختلف سری BH ( همان 323F خودمان ) را در زیر می بینید :
- 4 درب سدان : Protege ( آمریکای شمالی ) ، Familia ( ژاپن و چند کشور آسیایی ) ، 323 ( اروپا ، سایر کشورهای آسیایی ، اقیانوسیه و آمریکای لاتین ) ، Haima ( چین ) ، Mercury Tracer ( آفریقای جنوبی ) و Ford Escort ( آسیا ).
- 3 درب هاچ بک : 323 ( آسیا ) ، Familia ( ژاپن ) و 323P ( اروپا ) .
- 3 درب فست بک : 323C ( اروپا ) ، 323 ( کانادا ) و Familia Neo ( ژاپن ) .
- 5 درب هاچ بک : 323F ( اروپا ) ، Astina ( اروپا و اقیانوسیه ) و Lantis ( ژاپن ) .
اما همانطور که ملاحظه نمودید نام 323F به خودروهای 5 درب هاچ بک موجود در اروپا اطلاق می شود و نامگذاری این خودرو با این نام در کشورمان برای خودروی 4 درب سدان ، بدعتی دیگر در نامگذاری این خودرو محسوب می شود ، به هر روی با وجود مجهز بودن نسل هشتم به مواردی چون Air Bag و ABS و ... در دیگر نقاط جهان ، خودروی موجود در ایران حتی از داشتن گرمکن شیشه عقب نیز بی بهره است و موتور قدیمی B6 بکار رفته در آن نیز که با سیستم جرقه دلکو دار و سیستم انژکتور بدون سنسور اکسیژن ( بدلیل اینکه سرب کارکرد سنسور اکسیژن را مختل می کند و در زمان تولید این خودرو ، بنزینهای کشورمان سرب دار بودند ، بجای سنسور اکسیژن از یک مقاوت متغیر با قابلبت تنظیم دستی در این خودرو استفاده شده ) کار می کند ، از دیگر نقاط ضعف این خودرو است . تصویری از نسل هشتم 323 ( 98-95 ) را در زیر می بینید .
سال 1998 پایان تولید سری BH بود و از ابتدای سال 1999 سری جدیدتر ، با کد BJ روانه بازار گردید ، این خودرو که در کشورمان با نام 323GLX شناخته می شود از مقبولیت بسیاری در سطح جهان برخوردار شد ، بطوریکه هشت کشور از جمله ایران ، اقدام به مونتاژ این خودرو نمودند ، این خودرو که دارای موتورهای ،
ZM ) DOHC 1.6l ) همچنین FP ) DOHC 1.8l ) و FS ) DOHC 2.0l ) می باشد نسل نهم سری 323 محسوب می شود ( تعداد محدودی از این سری در برخی کشورها مجهز به موتورهای 1.3 و 1.4 ، نیز می باشد ) .
نامهای مختلف این نسل در کشورها و یا قاره های مختلف به شرح زیر است :
- 4 درب سدان : Protege ( آمریکای شمالی ) ، Familia ( ژاپن و چند کشور آسیایی ) ، 323 ( قسمتی از اروپا ، سایر کشورهای آسیایی از جمله ایران ، اقیانوسیه و برخی کشورهای آمریکای لاتین ) ، Allegro ( آمریکای جنوبی ) ، Etude ( آفریقای جنوبی ) ، 323Protege ( قسمتی از آسیای جنوب شرقی ) ، Ford Laser ( آسیا ) ، Haima Familia ( چین ) ، Ford Lynx ( آسیا ) ، Isamu ( تایلند ) .
- 5 درب هاچ بک : Protege5 ( آمریکای شمالی ) ، 323 ( اروپای غربی ) ، 323F ( اروپای مرکزی ، شرقی و هندوراس ) ، Familia S-Wagon ( ژاپن ) ، Astina ( اقیانوسیه ) ، Astina NU ( هنگ کنگ ) ، Etude S-Wagon ( آفریقا ) ، 323M-RV ( تایوان ) .
خودروی موجود در کشورمان از موتور نوع ZM بهره می برد که به سیستم جرقه DLI ( بدون دلکو ) مجهز می باشد ، اما باز هم بدلیل نبود بنزین بدون سرب در زمان آغاز تولید این خودرو در کشورمان ، این خودرو نیز فاقد سنسور اکسیژن بوده و یک مقاومت متغیر با تنظیم دستی جایگزین سنسور اکسیژن آن شده ، خودروی عرضه شده در کشورمان از لحاظ امکانات رفاهی و ایمنی نیز در سطح بسیار پایینی قرار دارد .
از سال 2001 این خودرو ( سری BJ ) دچار تغییرات مختصری گردید ، بطوریکه موتور FS ) 2.0l ) بطور کل جایگزین موتور FP ) 1.8l ) گردید ، سیستم صوتی بهبود یافت و چند تغییر جزئی دیگر نظیر افزوده شدن چراغهای مطالعه و ... انجام شد و از همه مهم تر ؛ قسمت جلوی خودرو نیز دچار تغییر شکل شد ، که این امر شامل حال مدلهای موجود در ایران نیز شد و همگام با تغییر شکل قسمت جلو ، بدلیل حذف سرب از بنزینهای ایران ، سری تغییر شکل یافته 323 که در کشورمان با نام (323GLX (FL شناخته می شود به سنسور اکسیژن نیز مجهز گردید ، همچنین ترمز ABS مجهز به EBD نیز به صورت استاندارد از سوی گروه بهمن (مونتاژ کننده مزدا 323 در ایران ) بر روی این خودروها نصب گردید و تیپهای 5 گانه ای نیز جهت مجهز کردن این خودرو به Air Bag ، Sunroof و دنده اتوماتیک ارائه گردید ، که البته مورد آخر یعنی دنده اتوماتیک هنوز به مرحله تولید نرسیده و شروع تولید آن از ابتدای مهر ماه خواهد بود .
به هر شکل مزدا 323 نسل نهم ، خودرویی با ظاهر اسپرت و جوان پسند می باشد و به دلیل به روز بودن ظاهر خودرو ( تولیدی 1999-2003 ژاپن )مقبولیت زیادی بین جوانان ایرانی دارد و با توجه به تیپهای جدید ارائه شده ، در تیپهای 3 و 5 ، قابلیت رقابت با خودروهای همردیف خود از جمله زانتیا را خواهد داشت .
این خودرو ، تنها خودروی کشورمان است که با تغییر خط تولید در کشور سازنده ، با تاخیری حداکثر یکساله در ایران نیز به روز میشود و با توجه به پایان تولید مزدا 323 نسل نهم در اکثر نقاط دنیا و شروع تولید مدل جایگزین یعنی Mazda 3 از آغاز سال 2004 ، امیدواریم ظرف یکسال آینده ، گروه بهمن Mazda 3 را جایگزین 323 نموده و شاهد حضور این خودروی بی نظیر در کشورمان باشیم .
