گرمازدگی، مشکل فصل تابستان
از جمله معضلات فصل تابستان، افزایش بروز مشکلاتی در قالب بیماری است. گرمازدگی هم در این دسته جای دارد.
در واقع گرمازدگی در دو فرم اصلی پدیدار می شود:
1- گرمازدگی خفیف که در واقع کم طاقتی های ناشی از گرماست و با وجود آنکه علائمی شبیه به بیماری گرمازدگی شدید دارد، ولی پس از اقدامات درمانی ابتدایی، به سرعت از بین می رود.
2- گرمازدگی حاد که در صورت عدم مداوای سریع، پیامدهای خطرناک و گاهی کشنده را به همراه خواهد داشت.
چه خوب است بدانیم مسائل و مشکلات جسمی ناشی از گرما هیچ ارتباطی با میزان قوی بودن بدن فرد ندارد. حتی ورزشکاران نیز ممکن است در معرض این خطر قرار گیرند، زیرا گرمازدگی در هر دو نوع خود حاصل تغییراتی است که در اثر گرما در بدن ایجاد می شود. به این معنا که هرچه بدن گرمای بیشتری دریافت کند، میزان تعریق آن بالاتر می رود. در این صورت آب بدن به همراه عرق کاهش می یابد. در برخی از موارد، تعریق زیاد حتی به کاهش نمک موجود در بدن نیز منجر شده و گرمازدگی حادی را سبب می شود.
از جمله علائم گرمازدگی در هر دو نوع می توان به تشنگی مفرط، کاهش اشتها، سردرد، سرگیجه و حالاتی شبیه انفلوانزا به همراه تهوع و استفراغ اشاره کرد که البته در نوع حاد آن غش، افزایش ضربان قلب، عدم تمرکز و شوک نیز به موارد فوق اضافه می شوند، ولی آنچه همواره توصیه می شود پیشگیری است:
- از حضور طولانی مدت در گرما بپرهیزید، به خصوص افرادی که از آستانه تحمل کمتری نسبت به گرما برخوردار بوده و یا پیش از این، به گرمازدگی مبتلا گشته اند.
- آب بنوشید. هنگامی که مجبور هستید ساعاتی را بیرون از خانه سپری کنید، شیشه آبی به همراه برده و مرتب آب بنوشید.
- میوه وسبزی مصرف کنید. اغلب میوه ها و سبزی ها حاوی کمی نمک و آب فراوان هستند که برای جلوگیری از گرمازدگی مناسب است. البته قبل از مصرف، باید آنها را به خوبی با آب و مواد ضد عفونی کننده بشویید.
- قهوه و نسکافه مصرف نکنید، زیرا کافئین موجود در این نوشیدنی ها، کاهش مایعات بدن را سرعت بخشیده و میزان تعریق را بالا می برد.
- سیگار نکشید. سیگار کشیدن سبب انقباض رگ ها شده و بر توانایی بدن شما برای سازش با گرمای محیطی که در آن قرار دارید، تاثیر منفی می گذارد.
- از آب خنک استفاده کنید. شستن سر و گردن با آب خنک به کاهش دمای بدن کمک می کند. البته لازم به ذکر است که آب خیلی سرد سبب انقباض رگ های خونی زیر پوست شده و در شرایطی که خون به سمت سطوح داخلی تر بدن حرکت می کند، همزمان دمای منطقه را بالا می برد. لذا آب سرد توصیه نمی شود.
- همیشه بادبزنی به همراه خود داشته باشید. باد زدن به وسیله بادبزن و یا حتی تکه ای مقوا و ... ، سبب بخار شدن عرق روی پوست و در نتیجه خنک شدن سطح آن شده و از افزایش دمای بدن جلوگیری می کند.
- از کلاه یا سایبان استفاده کنید. هر چه از تماس مستقیم پوست با اشعه خورشید کم کنید، تاثیر گرما کمتر خواهد بود. با توجه به آنکه رگ های خونی در منطقه ی سر و گردن به سطح پوست بسیار نزدیک هستند، دریافت و یا از دست دادن گرما نیز در آنها با سرعت بیشتری انجام می گیرد. در نتیجه کلاه و یا هر پوشش دیگری مانند آن بر روی سر می تواند مانعی برای دریافت سریع گرما باشد. در برخی از کشورهای با آفتاب سوزان، استفاده از چتر برای جلوگیری از تاثیر گرمای خورشید بر بدن بسیار رایج است، ولی در کشور ما متاسفانه کاری عجیب به نظر می آید.
- در انتخاب پارچه لباسهای خود به لحاظ رنگ و جنس دقت کنید. در پارچه هایی که ترکیبی از مواد پلی استر و کتان هستند، تبادل هوا راحت تر از پارچه های 100 درصد کتان صورت می گیرد، در نتیجه برای تابستان مناسب ترند. انتخاب لباس هایی با رنگ های روشن هم همواره برای انعکاس گرما توصیه می شوند.
حالا اگر با توجه به سهل انگاری در انجام توصیه های ارائه شده، مشکل گرمازدگی به وجود آمد، باید دنبال به کارگیری اقدامات اولیه و راهکارهایی جهت بهبودی و یا کاهش علائم تا مراجعه بیمار به پزشک باشیم.
از آنجا که علائم هر دو نوع گرمازدگی به هم شبیه است، تشخیص آنها از یکدیگر نیاز به گذشت اندکی زمان دارد. به این معنا که اگر پیامدهای ناشی از گرمازدگی پس از خروج فرد از منطقه گرما و مراقبت های اولیه و گذشت نیم ساعت اثربخش نبود، فرد باید به پزشک مراجعه کند. البته در مورد علائمی مانند ضعف و غش ، این مدت زمان 2 تا 5 دقیقه است، زیرا گرمازدگی حاد ممکن است سبب به کما رفتن بیمار شود.
در این مدت زمان شما می توانید به توصیه های زیر عمل کنید:
- به جای اینکه فرد را در آب سرد فرو برید، بر روی او آب سرد بپاشید. به این ترتیب آب سریع تر از روی پوست تبخیر شده و فرد زودتر خنک می شود، یا اینکه حوله ای را در آب سرد فرو برده و بر روی بدن بیمار قرار دهید.
- فرد را به مکانی که در آنجا کولر و یا هر خنک کننده دیگری وجود دارد، منتقل کنید.
- مادامی که فرد در هوشیاری به سر می برد، او را مجبور به خوردن آب کنید.
یکی از عبادتهای دینی درود و صلوات فرستادن بر حضرت ختمی مرتبت و اهل بیت معصوم
آن حضرت است. این عبادت ریشه قرآنی دارد و خداوند متعال در قرآن به آن دستور داده
است. «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه و سلموا
تسلیما.» (1)
در روایتی از پیامبر(صلی الله علیه و آله) آمده است که درود فرستادن بر حضرت
فاطمه زهرا (علیهاالسلام) آثار معنوی بالایی دارد و در قیامت شایستگی الحاق به
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) را برای انسان فراهم میکند. پیامبر اکرم(صلی
الله علیه و آله) فرمود: «یا فاطمة من صلی علیک غفر الله له، و الحقه بی حیث کنت من
الجنة؛ ای فاطمه! هر کس بر تو صلوات بفرستد خداوند او را میآمرزد و در هر جای بهشت
که باشم وی را به من ملحق سازد.»
کیفیت صلوات بر حضرت زهرا(علیهاالسلام) چنین است:
«اللهم صل علی فاطمة و ابیها و بعلها و بنیها والسر
المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک.» (2)
پی نوشت ها:
1- احزاب/56 .
2- معجم صحیفة الزهراء، شیخ جواد قیومی .
